Αν ακούσετε κάποιον να λέει «πάω εκδρομή στην Κωνσταντινούπολη», το view master του μυαλού σας θα εμφανίσει Αγιασοφιά και Τοπ Καπί σωστά; Το δικό μου view master πάλι είναι ελαττωματικό λόγω παλαιότητας: σχεδιάζω να πάω για ποδηλασία στην Κωνσταντινούπολη.
Είχα πάει ήδη πολλές φορές για δουλειά στη νύφη του Κεράτιου, τις περισσότερες αυθημερόν, και χάζευα από το αεροπλάνο τις ακτογραμμές του Βοσπόρου και της Προποντίδας, οπότε μου έτρεχαν τα σάλια για ποδηλατάδες δίπλα στη θάλασσα. Όταν αποφάσισα να επισκεφθώ την Πόλη σαν τουρίστας λοιπόν, πρώτα είπα να γκουγκλάρω τις ποδηλατικές εναλλακτικές. Έτσι για να δω πόσο ρεαλιστική είναι μία ζουμερή ποδηλατάδα στα παράλια της Βασιλεύουσας. Συνήθως υπάρχουν πάρα πολλά YouTube videos και Instagram photos που δίνουν συμβουλές και οδηγίες, ακόμα κι αν θέλεις να ποδηλατήσεις στη Γη του Πυρός ή στο North Star. Για την Κωνσταντινούπολη όμως τίποτε. Γιοκ. Άσχημα τα πράγματα.
Είπα να το πιάσω από άλλη πλευρά το θέμα. Υπάρχουν καταστήματα ποδηλάτων στην Κωνσταντινούπολη; Εννοείται ότι υπάρχουν άλλα πώς θα τα βρω εγώ σε μία πόλη που έχει τους διπλάσιους κατοίκους από όλη την Ελλάδα; Τζίφος και από κει η πηγή πληροφοριών.
Η πονηρή ποδηλάτης όμως δεν το βάζει κάτω. Αφού είδα κι αποείδα και δεν έβρισκα καμιά άλλη πληροφορία, έστειλα e-mail στο ξενοδοχείο που είχαμε κλείσει και τους ρωτούσα αν υπήρχαν εκεί κοντά ενοικιάσεις ποδηλάτων. Πόσο τρελή είμαι Θεέ μου. Είναι σα να τους ρώταγα αν υπάρχει ποδηλατάδικο στην πλατεία Συντάγματος, αφού το ξενοδοχείο μας ήτανε δίπλα στην πλατεία Taxim. Προφανώς ο ευγενέστατος υπάλληλος του ξενοδοχείου μου απάντησε, “είναι προτιμότερο να μην επιχειρήσετε να κάνετε ποδήλατο στην Κωνσταντινούπολη, γιατί απλά για τους οδηγούς εδώ οι ποδηλάτες είναι αόρατοι”. Σαν τα καλοπλυμένα τζάμια ένα πράγμα!
Δεν παραιτούμαι, τόσα χιλιόμετρα παραλία να μην έχει έναν ποδηλατόδρομο… Έτσι λοιπόν απευθύνθηκα στην πιο σοφή ποδηλάτισσα που ξέρω, την Εριφύλη, η οποία φυσικά γνώριζε κάποιον Τούρκο που είχε κατάστημα ποδηλάτων, που μας έδωσε την πληροφορία ότι υπάρχει πολύ καλός ποδηλατόδρομος στην ασιατική πλευρά της Τουρκίας, εκεί που σήμερα βρίσκεται η Χαλκηδόνα.
Έκλεισε λοιπόν το θέμα. Γιατί όπως και για πολλά άλλα πράγματα έτσι και για να ποδηλατήσει κανείς στην Πόλη πρέπει να κάνει χρήση του ρητού «ρωτώντας πάει κανείς στην Πόλη»! Ρωτώντας έμαθα και εγώ ότι για να πάω στην ασιατική πλευρά της Κωνσταντινούπολης, όλο κι όλο που είχα να κάνω ήταν να κατηφορίσω από το ξενοδοχείο μου προς το σημείο που φεύγουν τα καραβάκια για το Kadıköy. Το σημείο αυτό είναι μία από τις πολλές προβλήτες του Βοσπόρου, η προβλήτα του Beşiktaş. Λίγο παρακάτω από το Ντολμά Μπαχτσέ. Ακριβώς δίπλα στο εφτάστερο ξενοδοχείο Shangri La που έχει επτά ορόφους πάνω από το Βόσπορο και επτά ορόφους κάτω από το νερό. Βάζω και το link, γιατί έτσι που κατρακυλάει η λίρα, μπορεί και να θέλετε να μείνετε στον παράδεισο, αν πάτε προς τα κει.
Φτάνοντας στην αποβάθρα διαπίστωσα, ότι το σύστημα επιβίβασης στο πλοιάριο ήταν το ίδιο όπως σε λεωφορεία, τραμ και μετρό της Πόλης: Υπήρχαν υπερσύγχρονα ηλεκτρονικά εκδοτήρια καρτών και περιστρεφόμενες μπάρες, όπου άνοιγαν με την Istanbulkart. Το σύστημα λειτουργεί ως εξής: Σε οποιοδήποτε μηχάνημα πληρώνεις 50 λίρες (3€) για να εκδώσεις μία κάρτα, την οποία μετά φορτώνεις με όσα χρήματα θέλεις. Γίνεται και με app στο κινητό. Δυστυχώς εγώ δεν ήμουνα τόσο διαβασμένη και δεν είχα προνοήσει ούτε για το ένα ούτε για το άλλο. Και το κυριότερο ούτε τούρκικα γνωρίζω για να καταλάβω τι έλεγε το μηχάνημα, γιατί με το που αποχωρίζεσαι τις τουριστικές περιοχές στην Κωνσταντινούπολη σπάνια βρίσκεις κάτι στα αγγλικά.
Όσο για το μύθο που λέει ότι οι Τούρκοι ξέρουν ελληνικά ή ότι έχουμε πολλές κοινές λέξεις, αυτό ισχύει μόνο στο Grand Bazaar, παραέξω η προφορά μου με την προφορά των ντόπιων δεν κάλυπτε το χάσμα.
Πώς θα μπω εγώ τώρα στο καραβάκι της γραμμής; Στάθηκα με θλιμμένο βλέμμα και κοίταζα τον κόσμο που σκάναρε το κινητό του και περνούσε από τις μπάρες για να μπει στο πλοίο. Χρειάστηκαν πέντε λεπτά για να με πλησιάσει μία νεαρή κοπέλα και να με ρωτήσει αν χρειαζόμουν βοήθεια. Της εξήγησα το πρόβλημά μου και προθυμοποιήθηκε να με περάσει με τη δική της κάρτα. Κόστος 8 λίρες δηλαδή 50 λεπτά για Beşiktaş – Kadıköy, μια διαδρομή 20 λεπτών με το καραβάκι.
Ω του θαύματος μέσα στο πλοίο ήτανε μία ποδηλάτισσα Τουρκάλα με το ποδήλατο της, εννοείται πως της την έπεσα, ευτυχώς μιλούσε και αγγλικά η κοπέλα, για να την ρωτήσω που θα μπορούσα να βρω ποδήλατο στην απέναντι όχθη. Μου έδωσε λοιπόν την εξής συμβουλή: «μην ψάχνεις να νοικιάσεις ποδήλατο, υπάρχουν παντού ολοκαίνουργια ενοικιαζόμενα ποδήλατα του Δήμου τα οποία έχουν αντίστοιχη ποιότητα με εκείνο που θα νοίκιαζες από ένα ποδηλατάδικο». Αυτό πρέπει να το διαπιστώσω με τα δικά μου μάτια, είπα μέσα μου ή τέλος πάντων με το δικό μου ποπό, που είναι ακόμα πιο δύσκολος από τα μάτια μου. Αλλά με δεδομένο ότι το ποδηλατάδικο που μου είχαν συστήσει στο Kadıköy ήταν πολύ μακριά και πρέπει να πάρω ταξί, είπα να εξετάσω πρώτα την λύση του ενοικιαζόμενου δημοτικού ποδήλατο, μία λύση που σε γενικές γραμμές την απεχθάνομαι. (Κρατάμε και την πληροφορία, ότι επιτρέπεται να μεταφέρουμε ποδήλατα με τα καραβάκια της γραμμής.)
Γιαααααα να δούμε λοιπόν, που είναι αυτά τα περίφημα ποδήλατα; Πολύ κοντά στο λιμάνι στα γνωστά stand, τα οποία απελευθερώνεις με το app της ISBIKE (no English of course), πληρώνεις κάποιο ποσό και ξεκινάς την ποδηλατάδα σου. Όπως διαπίστωσα ποδηλατώντας σε όλη τη διαδρομή, όπου υπάρχει σηματοδοτημένος ποδηλατόδρομος, σε συχνά σημεία υπάρχουν και stand ποδηλάτων. Δηλαδή μπορείς να το αφήσεις το ποδήλατο όπου θέλεις αν βαριέσαι να πας μακριά. Και μετά να γυρίσεις πίσω με ταξί ή λεωφορείο. Δεν είναι ανάγκη να πας και να έρθεις όπως έκανα εγώ. Και το application σου δείχνει που είναι αυτά τα σημεία.
Έλα μου όμως που δεν είχα φροντίσει να κατεβάσω το application! Και με το travel pass που είχα ενεργοποιήσει για να έχω data και κινητό στην Κωνσταντινούπολη, το application δεν κατέβαινε.
Καθόμουνα λοιπόν ξανά σαν χαζή και κοίταζα τα ενοικιαζόμενα ποδήλατα, τα οποία δεν μπορούσα να απελευθερώσω, μέχρι που με πλησίασε μία ευγενέστατη κοπέλα με μαντήλα, και με ρώτησε αν μπορούσε να με βοηθήσει. Της εξήγησα τι θέλω και προσφέρθηκε να χρησιμοποιήσουμε το δικό της κινητό, που είχε ήδη το application για να απελευθερώσουμε το ποδήλατο. Το ίδιο κόλπο δηλαδή με το καραβάκι. Είχα ήδη μείνει άφωνη μία φορά με την προθυμία των Τούρκων να βοηθήσουν μία άγνωστη κυρία, να και η δεύτερη φορά. Το κόστος της ενοικίασης του δημοτικού ποδηλάτου για 4 h ήταν 30 £, δηλαδή 2 €.
Προφανώς δεν υπήρχε περίπτωση να χαθώ στη διαδρομή, αφού όλο κι όλο που είχα να κάνω ήταν να ποδηλατώ δίπλα στην θάλασσα. Ξεκίνησα λοιπόν σε καταπληκτικό ποδηλατόδρομο μέσα σε παρτέρια, μαρίνες, πλούσιες κατοικημένες περιοχές για να καλύψω μία διαδρομή σχεδόν 40 km όλο παραλιακά πάρκα και χαρούμενους ανθρώπους.
Έχοντας κάνει αντίστοιχες διαδρομές με το ποδήλατο στην παραλιακή Riviera της Αττικής, πραγματικά ψυχοπλακώθηκα με τη σύγκριση.
Απόρησα διότι δεν υπήρχε ούτε ένα ακλάδευτο δέντρο, ούτε ένα ζώο που να μην είναι στειρωμένο, ούτε ένα σκουπίδι κάτω, ούτε ένα graffiti στους τοίχους, ούτε ένα εμφανές γιαπί (yapi στα Τούρκικα).
Και μιλάμε για 40 km off-tourist areas… και κοίταζα επισταμένως να βρω κάτι στραβό.
Αυτό που εντυπωσιάζει σε κάθε σημείο της Κωνσταντινούπολης, από την είσοδο της Prada μέχρι το πιο ταπεινό λιμανάκι – όπως αυτό στη φωτογραφία- είναι η φροντίδα στα αδέσποτα. Όπως κάθε φιλόζωος ξέρει, όταν στειρώνεται μία αδέσποτη γατούλα της κόβουν ένα τσικ το αυτάκι της. Και όταν στειρώνεται ένας αδέσποτος σκυλάκος, του κρεμάνε ένα μικρό σκουλαρίκι στο αυτί του. Ε λοιπόν, πέντε μέρες εδώ και δεν είδα ούτε ένα αστείρωτο ζώο. Απεναντίας έξω από κάθε πόρτα υπήρχαν πεντακάθαρα πιάτα με τροφή και νερό και φουντωτά γατάκια που τα απολάμβαναν. Σε πολλά μέρη μάλιστα συνάντησα και “γατοκοινόβια” σαν αυτό:
Μπήκα σε πάρκα, μπήκα σε παιδικές χαρές, μπήκα σε δημόσιες τουαλέτες με κόστος 2 λίρες (φαίνονται και στο video) πέρασα από δεκάδες υπαίθρια γυμναστήρια.
Γύρισα πίσω στο ξενοδοχείο μου περιχαρής που είχα κάνει μία τέτοια διαδρομή στη θάλασσα του Μαρμαρά, στην Προποντίδα δηλαδή και πήγα για χαμάμ!
ΧΑΡΤΗΣ ΠΟΔΗΛΑΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ Kadıköy–TOUZLA
ΠΟΔΗΛΑΤΩΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΠΡΙΓΚΗΠΟ
Όχι πείτε μου εσείς τώρα, τι δουλειά έχω εγώ να παριστάνω την ποδηλάτισσα σε ένα πευκόφυτο νησάκι της Προποντίδας, το μεγαλύτερο από τα εννέα κατοικημένα και ακατοίκητα νησιά, που εμείς οι Έλληνες τα λέμε Πριγκηπόννησα και οι τούρκοι Prens Adaları.
Τα 4 μεγάλα νησιά ονομάζονται στα ελληνικά Πρώτη, Αντιγόνη, Χάλκη και Πρίγκηπος και τα 5 μικρότερα και ακατοίκητα Πίτα, Νέανδρος, Οξειά, Πλάτη και Αντιρόβυθος. Όχι ότι θα χρησιμεύσει κάπου αυτή η πληροφορία. Τα αρχαία χρόνια υπήρχαν εδώ ορυχεία χαλκού, μάλλον από αυτό πήρε το όνομά της η απέναντι περιοχή, η Χαλκηδόνα. Έχω μία μανία με την ετοιμολογία όμως, που άμα γίνεται ενοχλητική, πείτε μου σας παρακαλώ να το βουλώσω!
Δε χρειάζεται και πολλή προσπάθεια για να κάνεις ποδήλατο στην Πρίγκηπο αφού ούτως ή άλλως δεν επιτρέπεται η κυκλοφορία αυτοκινήτων παρά μόνο ηλεκτρικών οχημάτων. Έτσι μπορεί κανείς να βρει σε πολλά σημεία να νοικιάσει ποδήλατα.
Υπάρχουν γυναικεία και ανδρικά ποδήλατα, τα γυναικεία ξεχωρίζουν γιατί έχουν μπροστά ένα καλαθάκι με πλαστικά λουλούδια, για να γίνει η βόλτα πιο χαριτωμένη.
Το κόστος της ενοικίασης είναι αστείο, αν θυμάμαι καλά για 2 ώρες 50 £ δηλαδή περίπου 3 €. Όμως κατά την ενοικίαση κράτησαν την ταυτότητα μου, πράγμα που με έκανε λίγο ανήσυχη γιατί χωρίς ταυτότητα, μένεις στην Τουρκία και δε γυρνάς πίσω στην Ελλάδα.
Η σημερινή ονομασία «Νήσος του Πρίγκηπος» έρχεται από τον βυζαντινό πρίγκηπα Ιουστίνο Κουροπαλάτη, που τον 6ο αιώνα έχτισε το θερινό του παλάτι κάτω από τα πεύκα.
Ξεκίνησα τα 12 χιλιόμετρα της σύντομης βόλτας μου κοιτάζοντας τον χάρτη που μου είχε δώσει ο ιδιοκτήτης του ποδηλατάδικου. Με διαβεβαίωσε ότι δεν μπορούσα να χαθώ αφού υπήρχε μόνο ένας δρόμος στο νησί και αυτός πήγαινε γύρω-γύρω. Άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε, γιατί προχωρώντας είχε συνέχεια διακλαδώσεις, ο χάρτης ήταν της πλάκας, κανένας δεν μίλαγε αγγλικά πουθενά, και στην όλη σύγχυση προστέθηκε το γεγονός ότι το τηλέφωνο μου είχε πεθάνει για κάποιον ανεξήγητο λόγο.
Άρα βάδιζα χωρίς Google maps, εντελώς στα τυφλά. Κάπως σαν τους πρώην αυτοκράτορες, που τους έβγαζαν τα μάτια –και άλλα χρήσιμα μέλη- και τους έστελναν στα μοναστήρια της Πρίγκηπου για δια βίου #αποκατάστασηNOT. Διότι δεν ξέρω αν το γνωρίζετε, αλλά απαγορευόταν στα βυζαντινά χρόνια να δολοφονήσεις υποψήφιο αυτοκράτορα, μπορούσες όμως να τον μισερώσεις γιατί επίσης απαγορευόταν να ανεβεί στο θρόνο ανάπηρος. Τίμια πράγματα.
Τυφλή εγώ χωρίς google maps, μετά από περίπου ένα τέταρτο ποδηλασίας είδα τις υπέροχες βίλες στα δεξιά και στα αριστερά του δρόμου να δίνουν τη θέση τους σε πυκνό δάσος όλο διασταυρώσεις. Η Πρίγκηπος στο ένα μέρος της είναι γεμάτη με ωραία σπίτια Ελλήνων ως επί το πλείστον, όταν όμως σταματήσουν τα σπίτια είναι ένα πευκόφυτο νησί που θυμίζει πολύ το Αγκίστρι.
Στα πιο κοντινά μας χρόνια, τα νησιά κέρδισαν φοροαπαλλαγές με αποτέλεσμα να πυκνώσει ο Ελληνικός πληθυσμός τους. Στις αρχές του 19ου αιώνα οι κάτοικοι ασχολούνταν κυρίως με την αλιεία και αργότερα με την εμπορική ναυτιλία και πλούτησαν πολύ. Εκεί έστησαν το αρχηγείο τους τα μέλη της Φιλικής Εταιρείας, για να προετοιμάσουν τον αγώνα τους κάτω από τη μύτη του Σουλτάνου.
Και εγώ δεν ήξερα που να πάω. Όχι ότι θα συνέβαινε τίποτε τραγικό, αλλά έπρεπε οπωσδήποτε να προλάβω το καράβι. Για να κάνεις το γύρο του νησιού χρειάζεσαι λίγο παραπάνω από 1 ώρα χαζολογώντας τα πέριξ, και μαζί με μένα ποδηλάτουσαν βέβαια διάφοροι άλλοι τουρίστες, με τους οποίους έπιασα την κουβέντα. Διαπίστωσα ότι στο νησί υπήρχε ένα γκρουπ με φοιτητές από το Ιράν που έκανε τις διακοπές τους. Αγόρια και κοπέλες πάνω στα ποδήλατα με τα κινητά τους –και google maps- όλο χαρά. Ρωτήσω ένα αγόρι που ήξερε λίγα αγγλικά, «μα καλά η φίλη σου δεν έπρεπε να φοράει Χιτζάμπ;» «Ναι βέβαια» μου είπε «στη χώρα μας το Χιτζάμπ είναι υποχρεωτικό». Και τώρα; Τώρα είναι ευτυχισμένη! Με το τιραντάκι της, το σορτσάκι της και το κινητό στο χέρι, χωρίς το ακατανόητο πανί της σεμνοτυφίας.
Σε γενικές γραμμές η Πρίγκηπος δε μου φάνηκε και τόσο ενδιαφέρουσα, όσο η Χάλκη με τη Σχολή της. Δεν έχει καμιά σπουδαία παραλία παρά μόνο βράχια, τα νερά είναι μολυσμένα και δεν μπορείς να κολυμπήσεις. Τα σπίτια μόνο ήταν όμορφα, ως επί το πλείστον ξύλινα λόγω της υψηλής σεισμικότητας της περιοχής Τα Πριγκηπόννησα βρίσκονται ακριβώς πάνω στο ρήγμα της Ανατολίας, και στο παρελθόν έχουνε γίνει καταστροφικοί σεισμοί στην περιοχή.
Παρόλο που το πογκρόμ του τρόμου το ’64 δεν έφθασε μέχρι εδώ, οι Έλληνες έφυγαν φοβισμένοι από τα νησιά και τη θέση τους πήραν κυρίως Κούρδοι και Λαζοί. Υπάρχουν σήμερα Έλληνες Κωνσταντινουπολίτες της Αμερικής που συντηρούνε τα πατρογονικά τους σπίτια και καμιά φορά έρχονται για διακοπές τα καλοκαίρια. Από τους 20.000 μόνιμους κατοίκους του πάλαι ποτέ, περίπου 1.000 είναι Έλληνες.
Εννοείται ότι και εδώ είδα τις γνωστές γάτο-μεζονέττες:
Στο τέλος της βόλτας πρόλαβα ένα γύρο στο κέντρο, το οποίο είναι εντελώς τουριστικό.
Σταμάτησα σε ένα φούρνο και αγόρασα ένα σιμίτι, δηλαδή ένα κουλούρι Θεσσαλονίκης και ο ευγενικός φούρναρης μου ευχήθηκε afiyet olsun, καλή όρεξη.
ΧΑΡΤΗΣ ΠΟΔΗΛΑΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ ΠΡΙΓΚΙΠΟΣ